Dzienniczek

Olga Drahonowska-Małkowska




Urodziła się 1 września 1888 r. w Krzeszowicach, którymi administrował jej ojciec, matka była Czeszką. Olga Drahonowska była uzdolniona artystycznie, rzeźbiła, pisała wiersze. Studiowała we Lwowie – najpierw przez dwa lata biologię na Uniwersytecie Lwowskim, a później w Konserwatorium Muzycznym, które ukończyła. W czasie studiów związała się z „Eleusis”, gdzie poznała Andrzeja Małkowskiego. Tak jak i on była instruktorem „Sokoła”. Po tajnym kursie wojskowym uzyskała stopień porucznika.
Aktywnie włączyła się w przeszczepianie skautingu na grunt polski. Utworzyła pierwszą żeńską drużynę skautową (III Lwowska Drużyna Skautowa im. płk Emilii Plater). Drużyna ta jako pierwsza używała pozdrowienia „Czuwaj!”. Do melodii rewolucyjnej pieśni „Na barykady” Olga Drahonowska dostosowała słowa wiersza Ignacego Kozielewskiego „Wszystko, co nasze Polsce oddamy”. Dopisała też własny refren. Tekst i nuty ukazały się jako marsz skautów w piśmie „Skaut” w 1912 r., dając początek hymnowi ZHP. W 1912 r. zorganizowała pierwszy obóz harcerski dla druhen w Kosowie. Zagrożona gruźlicą po przebytym zapaleniu płuc na leczenie przeniosła się do Zakopanego. Tam prowadziła drużynę skautek. Z chwilą wybuchu I wojny światowej przejęła po swoim mężu Andrzeju Małkowskim kierownictwo skautingu zakopiańskiego. Harcerze i harcerki pomagali jej w prowadzeniu ochronki dla bezdomnych dzieci, taniej jadłodajni, a góralom – w pracach polowych. Po dwóch latach przymusowego rozstania rodzina Małkowskich spotkała się na krótko w Londynie. Było to ich ostatnie spotkanie. Olga Małkowska bardzo przeżyła śmierć męża. Siłę do życia dał jej syn. W listopadzie 1921 r. wróciła wraz z synem do Zakopanego. Przez kilka lat uczyła w Szkole Gospodarstwa Domowego w Kuźnicach i w zakopiańskim gimnazjum. Latem 1924 r., dzięki pomocy zaprzyjaźnionej angielskiej skautki, rozpoczęła budowę harcerskiej szkoły pracy w Sromowcach Wyżnych w Pieninach – sławnego „Cisowego Dworku”.


Do wybuchu II wojny światowej prowadziła „Cisowy Dworek”, organizowała zloty harcerskie. Dzieje harcerstwa dziewczęcego w Polsce opisała w książce „The story of a million girls”. Była członkinią Naczelnej Rady Harcerstwa i Światowego Komitetu Skautek. Reprezentowała skauting w Komitecie Opieki nad Dziećmi i Młodzieżą w Lidze Narodów. W 1927 r. otrzymała honorowy stopień Harcmistrzyni Rzeczypospolitej. Była odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta, Krzyżem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi. Pod koniec września 1939 r. Olga Małkowska przedostała się na zachód Europy. Była członkiem najwyższych władz ZHP na wychodźstwie, m.in. przewodniczącą Naczelnego Komitetu Harcerskiego w Wielkiej Brytanii. Bez Polski nie potrafiła żyć. Powróciła do niej w 1961 r. Po półtorarocznym pobycie we Wrocławiu osiadła w Zakopanem. Umarła 15 stycznia 1979 r., w 60. rocznicę śmierci swojego męża.


Andrzej Małkowski



Andrzej Małkowski (31 X 1888 - 15 I 1919)urodził się w majątku z Trębki koło Kutna. W 1908 r. rozpoczął studia na Politechnice Lwowskiej. Był wtedy członkiem "Eleusis", "Zarzewia", "Sokoła", Organizacji Armii Polskiej i Polskich Drużyn Strzeleckich. W listopadzie 1909 roku otrzymał do przetłumaczenia (za karę) klasyczny podręcznik twórcy skautingu Roberta Baden-Powella "Scouting for Boys". Przystosował go do polskich warunków i wydał 1911r. pt. "Skauting jako system wychowania młodzieży". Po porozumieniu się z kierownictwem "Sokoła" we Lwowie zorganizował trzymiesięczny kurs skautowy. Z uczestników tego kursu powstały 22 maja 1911 r. dwie drużyny męskie i jedna żeńska.
Jesienią 1911 r. A. Małkowski zaczął wydawać we Lwowie pismo "Skaut", które sam redagował i początkowo zapełniał swoimi artykułami. W 1912 r. wyjechał do Anglii, aby bliżej poznać skauting angielski i przygotować drugie wydanie swojej książki. Po powrocie z Anglii został odsunięty od pracy redakcyjnej w "Skaucie" oraz w Naczelnej komendzie Skautowej, rzekomo na zbyt rygorystyczne trzymanie się wzoru angielskiego. Przygotował jedynie wyjazd reprezentacji polskiej na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów w 1913 r., gdzie nad polskim obozem powiewała flaga z białym orłem na amarantowym tle i używano nazwy kraju wymazanego z mapy świata. Z wyprawy tej napisał obszerne sprawozdanie i wydał je w 1914 r. pt. "Jak skauci pracują". Za wybitne zasługi Małkowski otrzymał od Roberta Baden Powella skautowy medal "Za zasługi".
W czerwcu 1913 r. zamieszkał w Zakopanem. Prowadził tam drużynę skautową, przejętą od trzynastoletniego Adama Ciołkosza i wkrótce zwiększył liczbę jej członków do 240. Zorganizował tez w Zakopanem Patronat Skautowy, odpowiednik dzisiejszego koła przyjaciół harcerstwa. Ożenił się z Olga Drahonowską, członkinią "Eleusis" i "Zarzewia", organizatorką skautingu żeńskiego.
W 1914 r. Małkowski wstąpił do Legionów Polskich. Po kilkumiesięcznej służbie odmówił złożenia przysięgi na wierność cesarzowi austriackiemu, uzyskał zwolnienie z wojska i wraz z żoną udał się do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Znalazł się tam we wrześniu 1915 r. Od razu zorganizował kilka drużyn skautowych, opracował regulaminy i instrukcje, wydał drukiem kilka broszur. Z USA przedostał się do kanady, gdzie ukończył kurs oficerski i przerzucony z oddziałami kanadyjskimi do Europy, brał udział w ciężkich walkach we Francji. Wysłany przez gen. J. Hallera do Odessy w celu nawiązania kontaktu z dowództwem wojsk polskich tworzących się na Ukrainie, zginął na statku, który natknął się na minę.

Robert Baden-Powell



Robert Stephenson Smyth Baden-Powell (ur. 22 lutego 1857 w Londynie, Wielka Brytania, zm. 8 stycznia 1941 w Nyeri w Kenii), gen. armii brytyjskiej, twórca skautingu. W latach 1876-1910 był w czynnej służbie wojskowej w Indiach, Afganistanie, Afryce Południowej i Anglii. W wojnie przeciw Burom wsławił się obroną miasta Mafeking. Od 1903 r. był generalnym inspektorem kawalerii brytyjskiej, a po osiągnięciu wieku emerytalnego zajmował się organizowaniem i szkoleniem armii terytorialnej Wielkiej Brytanii.
Podczas obrony Mafekingu (1899-1900) utworzył oddział chłopców do służby pomocniczej (łącznikowej, wartowniczej itp.). Próba ta uświadomiła Bi-Pi możliwość powierzania młodszym chłopcom odpowiedzialnych zadań pod warunkiem poważnego ich traktowania.
W 1907 r. zorganizował doświadczalny obóz dla chłopców na wyspie Brownsea. W 1908 r. wydał klasyczny podręcznik skautingu "Scouting for boys" (ang. "Skauting dla chłopców"). W 1910 r. całkowicie poświęcił się skautingowi. W tymże roku było w Wielkiej Brytanii 100 tys. skautów. Wg Bi-Pi skauting powinien być szkołą wychowania obywatelskiego w kontakcie w przyrodą, powinien uzupełniać naturalne luki wychowania szkolnego przez rozwijanie charakteru, zdrowia i sprawności w codziennej służbie.
Ożenił się dopiero w1912 r. (mając 55 lat) z Olave St. Clair. Jego żona przejęła w 1916 r. organizację skautek, Girl Guides. W 1920 roku wybrany został Naczelnym Skautem Świata. Za pracę skautową otrzymał tytuł lorda Barona of Gilwell, a w posiadłości Gilwell Park zorganizowany został międzynarodowy ośrodek skautowy. Był odznaczony m. in. polskim Krzyżm Komandorskim z Gwiazdą Orderu "Polonia Restituta". Był świetnym rysownikiem.


Krzyż Harcerski

• Liście laurowe - zwycięstwo 
• Liście dębowe - męstwo 
• Niedomknięty wieniec - miejsce dla nieobecnych (dla tych, którzy odeszli na wieczną wartę, dla wędrujących, których dziś nie ma z nami i dla tych, którzy przyjdą po nas) 
• CZUWAJ! - gotowość do czynu, do służby Ojczyźnie, do pracy dla innych i nieustannej pracy nad sobą 
• Pierścień - doskonałość 
• Lilijka - czystość, niewinność, piękno 
• "Środkowe" ramię lilijki - igła w kompasie życia wskazująca właściwą drogę 
• Promienie - każdy harcerz powinien promieniować osobistym przykładem 
• Gwiazdy na ramionach lilijki - "Ad astra per aspera" ("Ku gwiazdom przez trudy"); oczy harcerza patrzące na świat; Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie 
• Węzeł - węzeł przyjaźni 
• Piasek na ramionach krzyża - trudności w życiu harcerzy, liczność wspólnoty harcerskiej 
• Kontury ramion - zasady ZHR 
• Cztery ramiona - cztery strony świata; służba Bogu, Bliźnim, Ojczyźnie i praca nad samym sobą 
• Wolne miejsca między ziarenkami piasku- miejsce dla tych, którzy przyjdą.

Lilijka

• Symbol światowego scoutingu; 
• symbol czystości i niewinności; 
• dawniej umieszczana na igle kompasu wskazywała podróżnym drogę, a dziś ma nam harcerzom wskazywać drogę przez życie; 
• trzy płaty lilii złączone razem symbolizują złączonych zuchów, harcerzy i wędrowników; 
• na węźle znajdują się litery ZHR – nazwa naszej organizacji; 
• na płatach lilii znajdują się litery ONC, symbolizujące stare filareckie (należał do nich np. Adam Mickiewicz) hasło – Ojczyzna, Nauka, Cnota

Koniczynka WAGGGS

World Association Of Girl Guidesand, Girl Scouts(Światowe Stowarzyszenie Dziewcząt Przewodniczek i Dziewcząt Skautek) to największa niepolityczna organizacja dla dziewcząt i młodych kobiet, dobrowolny ruch wychowawczy oparty na wartościach duchowych, otwarty dla wszystkich dziewcząt, niezależnie od rasy, religii i narodowości, liczący ponad 8 milionów członkiń w 130 krajach. Współpracuje z ONZ i jej wyspecjalizowanymi agendami. Ma status konsultanta w UNESCO i UNICEF, jest aktywnie zaangażowana na poziomie narodowym i międzynarodowym.

Region europejski WAGGGS odbywa swoje konferencje co trzy lata. Komitet Europejski ściśle współpracuje z Europejskim Komitetem Skautowym i niektóre działania odbywają się wspólnie.

Znakiem przynależności zuchów, harcerek i instruktorek do Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek (WAGGGS) jest plakietka z żółtą koniczynką na niebieskim tle.

Skautki wybrały jako swoją odznakę trójlistną koniczynkę.
Symbolika koniczynki jest podobna do symboliki lilijki.

• KRĄG- Krąg zewnętrzny symbolizuje stowarzyszenie przewodniczek i skautek – WAGGGS – o światowym zasięgu,
• TRZY LISTKI- Trzyczęściowe przyrzeczenie. Służba: Bogu, ludziom i Ojczyźnie
• DWIE PIĘCIORAMIENNE GWIAZDKI- 10 punktów Prawa Skautek.
• IGŁA KOMPASU- Ma zawsze wskazywać skautowi dobrą drogę.
• PODSTAWA ŁODYŻKI- Płomień miłości do bliźniego.

Hasło CZUWAJ

Hasło znane i używane w średniowiecznej Polsce. Podobno straż strzegąca nocą murów nawoływała się przeciągłym "czuuuwaj!" - co miało zapobiec zasypianiu.

Po raz pierwszy słowa "Czuwaj!" do przetłumaczenia angielskiego pozdrowienia "be prepared" (dosłownie: bądź gotów) użył Andrzej Małkowski w książce "Skauting jako system wychowania młodzieży".

Jako słowo pozdrowienia wprowadziła je do polskiego skautingu w 1912 roku 3 Lwowska Drużyna żeńska im. Emilii Plater, założona przez Olgę Drahonowską. Drużyna ta zorganizowała w lipcu 1912 roku obóz, na którym postanowiono zastąpić używane wówczas "Czołem!", przejęte od Towarzystwa Sokół, obowiązującym do dzisiaj "Czuwaj!". Uznano bowiem, że w pozdrowieniu sokolim jest element czołobitności, uległości, że pochodzi ono od "chylę czoła". Pozdrowienie używane przez 3 LDŻ szybko rozpowszechniło się w pozostałych organizacjach skautowych i przyjęto zostało jako oficjalne przez cały skauting.

Stosuje się je jako pozdrowienie harcerskie wypowiadanie na powitanie lub pożegnanie.

Szyfry

Sylabowe

GA - DE - RY - PO - LU – KI

KO – NI – EC – MA – TU –RY

PO – LI – TY – KA – RE – NU

NO – WE – BU – TY – LI – SA

KA – CE – MI – NU – TO – WY

MO – TY – LE – CU – DA – KI

GU – BI – KA – LE – SO – NY

KA – LI – NO – WE – BU - TY

Ułamkowy 

Dżdżownica

 

Czekoladka

Alfabet Morsa 

Węzły

babski

płaski

beczka


ratowniczy

skracający

ósemka

Stopnie harcerskie i instruktorskie

Dodatkowo instruktorzy i instruktorki powinni mieć lilijkę przyszytą na prawym ramieniu w kolorze podkładki, złotą lilijkę na nakryciu głowy i ew. krajkę w kolorze podkładki.

Struktura ZHR





Przewodniczący ZHR: hm. Ewa Borkowska-Pastwa HR

Naczelniczka Harcerek: hm. Katarzyna Bieroń HR

Komendantka Chorągwi: hm. Dominika Romanowicz HR

Hufcowa: phm. Anna Stawiarska HR

Sznury funkcyjne


W drużynie:

zastępowy - sznur brązowy spod ramienia
przyboczny - sznur zielony spod ramienia
drużynowy - sznur granatowy spod ramienia

W hufcu - sznury w kolorze srebrnym:

hufcowy - sznur noszony z ramienia
zastępca hufcowego - sznur noszony spod ramienia
członkowie komendy hufca - sznur noszony spod kołnierza
szczepowy - sznur granatowy noszony z ramienia

W chorągwi - sznur w kolorze srebrnym:

komendant chorągwi -sznur noszony z ramienia
zastępca komendanta chorągwi - sznur noszony spod ramienia
członkowie komendy chorągwi - sznur noszony spod kołnierza

W Głównej Kwaterze - sznury skórzane:

Naczelniczka Harcerek - sznur noszony z ramienia
zastępca Naczelniczki Harcerek - sznur noszony spod ramienia
członkowie Głównej Kwatery harcerek -sznur noszony spod kołnierza

W Naczelnictwie - sznur w kolorze białym, pleciony:

przewodniczący ZHR - sznur noszony z ramienia
wiceprzewodniczący ZHR - sznur noszony spod ramienia
pozostali członkowie - sznur noszony spod kołnierza

Kapelan harcerski - sznur fioletowy noszony spod ramienia

Prawo Harcerskie:

1. Harcerka służy Bogu i Polsce i sumiennie spełnia swoje obowiązki. 
2. Na słowie harcerki polegaj jak na Zawiszy. 
3. Harcerka jest pożyteczna i niesie pomoc bliźnim. 
4. Harcerka w każdym widzi bliźniego, a za siostrę uważa każdą inną harcerkę.
5. Harcerka postępuje po rycersku.
6. Harcerka miłuje przyrodę i stara się ją poznać. 
7. Harcerka jest karna i posłuszna rodzicom i wszystkim swoim przełożonym. 
8. Harcerka jest zawsze pogodna. 
9. Harcerka jest oszczędna i ofiarna.
10. Harcerka jest czysta w myśli, mowie i uczynkach, nie pali tytoniu i nie spożywa napojów alkoholowych

Maria Masłowska - Patronka Drużyny

Urodzona 21 kwietnia 1913 roku w Samborze. Absolwentka uniwersytetu Jagiellońskiego (magister geografii i biologii). Do ZHP wstąpiła w 1928 roku, kiedy to zorganizowała I drużynę im. Królowej Jadwigi w Oświęcimiu. W 1932 roku założyła XIX drużynę w Krakowie. Instruktorka komendy Krakowski, zaangażowana w 1939 roku w różnych służbach pomocy w komendzie. Pracowała przy transportach przesiedlonych i jeńców wojennych na dworcu głównym PKP i w Płaszowie – w punkcie sanitarnym Polskiego Czerwonego Krzyża. Donosiła picie do wagonów, pomagała przy dojściu do chorych lekarzy i pielęgniarek. Pracował tak od 1941 roku. Opiekowała się także rannymi powstańcami Warszawskimi. W lipcu 1941 roku została aresztowana za udział w pracy konspiracyjnej w kręgach Młodzieży Akademickiej w Krakowie. Osadzona w więzieniu na Monte Lupich gdzie rozwinęła pomoc dla więźniów. Wywieziona do Obozu Koncentracyjnego dla kobiet w RAVENSBRŰCK (numer obozowy 10400), gdzie odznaczała się odwagą, hartem woli i wielką ofiarnością. Od 1941 roku należała do Konspiracyjnej drużyny harcerskiej "MURY". Prowadziła zajęcia dla młodzieży z geografii i biologii oraz kurs dla przyszłych nauczycielek. Pod koniec kwietnia 1945 roku przedostała się wraz z innymi więźniarkami do Szwecji. Do Polski powróciła w 1957 roku. W Kuźnicach pod Zakopanem zorganizowała drużynę harcerską w szkole pielęgniarskiej. W 1960 roku otrzymała stopień harcmistrzyni. W 1965 roku założyła szczep "NIEPRZETARTEGO SZLAKU" przy szpitalu dziecięcym w Prokocimiu (Kraków). Wykorzystała harcerską metodę do wychowania i terapii zajęciowej małych pacjentów. W 1970 roku współorganizatorka I zjazdu "MURÓW" w Chorzowie. Zmarła w 1972 roku. Jej Grób jest na Cmentarzu Rakowickim.

Szare szeregi

to nazwa konspiracyjna Harcerzy walczących podczas II Wojny Światowej, a w szczególności w czasie Powstania Warszawskiego. Dzielili się na 3 grupy:

• Zawiszacy - chłopcy w wieku 12-14 lat. Roznosili oni kanałami pocztę, tak by nikt ich nie zobaczył. 
• Szkoły Bojowe - chłopcy od 15 do 17 lat. Szkolili się do udziału w wojnie, rysowali znaki propagandowe na murach, wywieszali plakaty. 
• Grupy Szturmowe - mężczyźni po 18 roku życia. Czynnie brali udział w wojnie 

Oprócz chłopców w szarych szeregach działały również harcerki.Oddzielnie działała Organizacja Harcerek, nosząca kryptonim "Bądź gotów" i "Związek Koniczyn", zorganizowana w Pogotowie Harcerek. Najważniejsza akcja szarych szeregów to akcja pod arsenałem 26 marca 1943.